W dniach 25-26 maja 2023 roku w Małej Wsi odbyła się, organizowana przez PZFP, konferencja „Wdrażanie instrumentów zwrotnych w perspektywie finansowej 2021-2027”. W spotkaniu uczestniczyło ponad 50 osób reprezentujących ponad 30 funduszy pożyczkowych. Partnerem spotkania był Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej, z ofertą Punktu można zapoznać się na stronie www.InstrumentyFinansoweUE.gov.pl. Mieliśmy zaszczyt gościć reprezentantów Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Banku Gospodarstwa Krajowego.
Pierwszym merytorycznym punktem obrad było przedstawienie wyników funduszy pożyczkowych osiągniętych w 2022 roku. Stosowną prezentację przedstawił Dyrektor Biura PZFP Piotr Rogowiecki. W trakcie dyskusji podniesiono kwestię tego, że struktura udzielanych pożyczek nie zawsze jest zgodna z potrzebami rynku, lecz jest pochodną tego jakie instrumenty zostały zaprojektowane przez donatorów środków. Istnieje potrzeby przeprowadzania badań w tym obszarze. Zwrócono uwagę także na to, że aktualne oprocentowanie pożyczek, związane z wysokością stopy bazowej, ogranicza popyt na ofertę funduszy.
Kolejnym punktem obrad była prezentacja Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej. Przekazano informacje dotyczące przede wszystkim tego, jak można aplikować o gwarancje pochodzące z Programu InvestEU.
Następnie Naczelnik Wydziału Wydział Spójności Systemu w Departamencie Koordynacji Wdrażania Funduszy Unii Europejskiej Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej przedstawiła prezentację dotyczącą założeń systemu wdrażania instrumentów finansowych w perspektywie finansowej 2021-2027 w ujęciu prawnym. Pan Piotr Dołęga, Główny Specjalista w Zespołu Realizacji i Monitorowania Inwestycji Departamentu Programów Regionalnych Ministerstwa przedstawił poziom alokacji na instrumenty zwrotne w poszczególnych regionach.
Następnie, Dyrektor Departamentu Instrumentów Finansowych Banku Gospodarstwa Krajowego Pani Anna Gajewska i Dyrektor Biura Funduszy Europejskich Banku przedstawili prezentację dotyczącą założeń w zakresie wdrażania przez Bank nowych instrumentów finansowych w ramach programów regionalnych.
W części poświęconej na dyskusję uczestnicy konferencji dopytywali o terminy uruchomienia przetargów na wybór Partnerów Finansujących w poszczególnych regionach (np., umowa pomiędzy BGK, a woj. Małopolskim ma być podpisana w sierpniu-czerwcu, w Lubuskim w IV kwartale, prawdopodobnie w grudniu). Innym poruszanym tematem była przyszłość środków z perspektywy 2014-2020, czy będą używane jako wkład krajowy w ramach bieżącego okresu programowania. W takim przypadku o tym, w jakiej wysokości będzie wymagany wkład własny od oferentów będą decydować instytucje zarządzające, minimalnie prawdopodobnie będzie to 5%, nadal wkład własny będzie kryterium punktowanym w przetargach. Padały także pytania dotyczące tego jakie możliwości pozyskiwania środków na wkład własny mają być stworzone mniejszym funduszom. Bezpośrednie preferencje nie są raczej możliwe. Uczestnicy konferencji postulowali to, aby określane były maksymalne poziomy deklarowania dodatkowego wkładu własnego przez oferentów. Przedstawiciele banków wskazywali na potencjalne źródła kapitału własnego takie jak: linie finansowe regionalnych funduszy rozwoju, czy też komercyjny rynek finansowy. Podkreślali także jednak to, że instytucje zarządzające mają świadomość problemów z wkładem własnym. Wskazywali także, że wkład własny ma także rolę ważenia ryzyka. W pierwszych przetargach w woj. Lubelskim. Zapytano także o kwestię podwójnego finansowania – czy środki z poprzedniej perspektywy mogę być wykorzystane do poręczeń instrumentów z bieżącego okresu programowania, szczególnie gdy dotyczy to podmiotów z przeważającym udziałem samorządów. Poruszano także temat prawnego umocowania poręczenia wadiów i należytego wykonania umowy. Przedstawiciele Ministerstwa poinformowali o tym, że definicja podwójnego finansowania znajduje się w wytycznych Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej dotyczących kwalifikowalności wydatków, istotą jest to, że środki z reużycia nie mają już charakteru unijnego, tym samym poręczanie „starymi” środkami jest dozwolone. Poruszono także kwestię możliwości odstąpienia Banku od praktyki karania pośredników finansowych (obniżanie wynagrodzenia) w przypadku nierozliczenia pożyczki przez przedsiębiorcę. Przedstawiciele Banku poinformowali o tym, że wskazany temat jest przedmiotem rozmów z instytucjami zarządzającymi, ale opisana praktyka jest pochodną podejścia Komisji Europejskiej. Uczestnicy konferencji podkreślali, że jedynym karanym podmiotem powinien być nieuczciwy przedsiębiorca. Ostatnią poruszoną kwestią była potrzeba przyspieszenia wypłacania wynagrodzeń. Jest to szczególnie ważne w sytuacji wysokiego poziomu inflacji.
Konferencja miała bardzo merytoryczny charakter i była świetną okazją do wymiany praktycznych doświadczeń z obszaru wdrażania pożyczkowych instrumentów zwrotnych.
